|
A FOLLA REVIRADA
(fotos da folla revirada)
Eran os anos setenta, concretamente 1973, cando a
D. José
Espiño Mato, cura de Bandeira, se lle ocurreu unha idea novedosa e
brillante.
Tódolos días vía ós rapaces que xogabamos, andabamos en bicicleta,
pelexabamos e facíamo-lo típico nun pobo en donde non había un lugar
donde reunirse, nin campo de fútbol, nin casa da cultura, nin
polideportivo, nin piscina, cousa que agora, gracias a Dios, temos
neste pobo.
Pois ben, D. José, que é un home moi sabio e intelixente, púxose a
devana-lo seu cerebro e a pensar en como podía ter estes rapaces
entretidos, que non se desmadraran e que de vez en cando lle fosen á
misa e telos dentro do seu rebaño, como fai todo bo pastor.
Gracias ós seus coñecemetos musicais adquiridos na súa carreira de
Sacerdote no Seminario de Lugo, xurdiulle a idea de enseñarnos a
toca-la gaita, instrumento típico e representativo da nosa Galicia.
Espúxonos a idea a uns cuantos rapaces e estes aceptamos con gran
ledicia.
Os primeiros discípulos do mestre
D. José fomos Gonzalo
Otero Lado, apodado Patelo, Remigio Diéguez Taboada, coñecido como
Tatá, e Alfredo López Mosquera, o que relata, sen apodo coñecido.
Todos estes aprendermos a toca-la gaita. Para a percusión foron
seleccionados Martín Otero Lado chamado familiarmente Coco e José
López Calveiro coñecido no mundo enteiro como J.J.
Pois ben, estes cinco persoeiros fomos os elexidos pola man
de D. José para formar o Grupo de Gaitas, que máis tarde se
denominaría “A FOLLA REVIRADA”.
Os ensaios foron árduos e duros, todos eramos principiantes
e na nosa vida tocaramos instrumento algún, ademais tiñamos outra
cousa en contra xa que o tempo apremiaba. O Grupo tiña que face-la
súa presentación na 1ª Festa da Empanada que se celebraría no mes de
Agosto de 1974.
Os
ensaios faciamolos no salón parroquial baixo a atenta mirada do noso
mestre. Equivocabamonos moitas veces, pero de novo volviamos a
empezar ata chegar a domina-las muiñeiras, xotas e pasodobres que
pouco a pouco ían saindo dos nosos punteiros. Recoñezo que os
primeiros días de ensaio, aquelo parecía unha furia de bruidos e
sons de animais malferidos que se metían nos nosos oidos e
produciannos desgarros acústicos. Pero pouco a pouco e con moita
paciencia por parte de alumnos e mestre, a cousa foi progresando
adecuadamente e as pezas empezaban a soar ó que realmente eran,
xotas, muiñeiras e pasodobres.
Creo recordar que a nosa primeira obra que aprendemos foi a
“Muiñeira dos Buxos” xa que pola súa sinxela execución, caíanos ben
ós nosos dedos de aprendiz.
A nosa ilusión era inmensa e estabamos esperando que
chegara o día para face-la nosa presentación en público.
Os
primeiros instrumentos prestounolos D. José, e con eles foi cos que
aprendemos a da-las primeiras notas. Maís tarde cada un comprou a
súa propia gaita, as primeiras foron feitas polo artesan de Riobó
chamado García. A comisión de festas propuxonos un trato, eles
pagariannos os traxes de gaiteiro se nós nos comprometiamos a tocar
gratis nas festas de Bandeira, ó cal nós aceptamos gustosamente. Alá
nos fomos a Santiago no SEAT 1500 de J.J. a toma-las medidas dos
traxes xunto un sastre que era coxo que cantaba nunha coral de
Santiago. Volvemos varias veces para face-las probas pertinentes ata
que por fin os traxes estaban rematados. Que alegría para o noso
corpo vernos empaquetados naquelas telas tan coloridas, eso si que
molaba.
Os ensaios continuaban a gran velocidade xa que o día
estaba chegando. Tocabamos unha e volviamola a tocar ata que salise
perfecta, afinábamos, á nosa maneira, os punteiros e os roncos
varias veces durante os ensaios ata conseguir a sonoridade perfecta.
Por fin chega o gran día, xa non durmimos de noite coa
ilusión, xuntamonos todos para dar o noso primeiro pasarrúas, os
nervios afloraban, cando comezamos, a xente aplaudianos e
felicitabanos, que orgullo, que alegría tan grande para os nosos
corpos, sentiamonos os protagonistas das festas.
Chegou a tarde e con ela a celebración da 1ª Festa da Empanada, coa
cal nós pasamos a formar parte desta celebración. A romaría era na
carballeira de Quinteiro e o noso esceario un carro aparcado no
centro da festa. A xente chegaba con empanadas, viño e outras
viandas, a festa comezaba. Os membros da Comisión invitaronnos a
subir ó esceario e nós comezamo-la nosa actuación. A adrenalina
saíanos polos ollos, rodeados de centos de persoas e nós na cima dun
carro intentando tocar o mellor posible. A xente do noso pobo
aplaudía, vitoreábanos, parecía que tolearan coa nosa actuación. Nós
non cabiamos dentro do traxe, foi un dos días máis felices da nosa
vida, pareciamos os Beattles nunca das súas actuacións, sentiamonos
importantes.
Non tocabamos seguido, de vez en cando tomabamos un respiro e
mesturabamonos co resto da xente. Estes invitabannos e nos comiamos
e bebiamos, e volta a actuar. Outro descanso para comer e beber, e
así sucesivamente ata que algún dos nosos integrantes acabou como
unha verdadeira esponxa.
Pasadas as festas e visto o éxito obtido polo noso Grupo,
foise agregando xente nova ós ensaios, que seguíanse facendo no
Salón Parroquial e baixo a Dirección de D. José. Entre as novas
incorporacións podemos destaca-los seguintes: Jesús Mª Alén Seoane (Susete),
Carlos Oliveira Diéguez, Alvaro Abollo Peiteado (Coquis), Manuel
Fernández Alén (Vicero) persoeiro que destacaría, ademais de posuir
grandes dotes musicais, polo uso dun vocabulario exquisito, Alberto
Maceira Balboa, Juan Carlos Fernández Andón (Mudito), Roberto López
Mosquera, José Manuel Diéguez Brey (Memel), Javier López Caramés e
Antonio Brey Taboada. E xa máis tarde tamén se incorporaron os
irmáns Casal, José Casal Creo e Moncho Casal Creo, así como Venancio
Pérez Ferreira ó igual que Manuel Novo Buján.
Os
alumnos que se incorporaron eran máis nenos e o Cura faciaselle máis
costa arriba o aprendizaxe, pero coa nosa “colaboración” foille un
pouco máis levadeira a misión.
Gracias á incorporación de novos membros ó Grupo, o noso
Director puido subdividir este, en Grupos máis pequenos e actuar no
Santiaguiño do Monte de Padrón con varias escuadras.
Pouco a pouco, por motivos de traballo, incorporación ó
servicio militar ou cuestións persoais, foron deixando o Grupo:
Patelo, Coco, J.J. e por último Tatá que naqueles intres emigrou
para Venezuela. Asi que dos cinco que iniciamos o Grupo sólo
continuaba eu en compañía dos novos fichaxes.
Ó Grupo de gaitas uneuselle un grupo de baile liderado por
Olga González Peleteiro, o cal estaba dividido en varias seccións
dependendo da idade das bailarinas.
Tamén incorporamos unha sección de canto relixioso que
gracias ós contactos eclesiasticos de D. José, aportounos varias
actuacións en distintos puntos xeográficos da Comunidade Autónoma,
como tamén nos causou algún que outro disgusto gracias ó “exquisito
vocabulario” empregado por algún dos compoñentes do Grupo durante os
xantares que a curia celebraba despois dos actos litúrxicos e ós
cales estabamos invitados.
As nosas actuacións proliferaban por distintos puntos das
catro provincias da Rexión. Os actos eran diversos, bodas, festas,
inauguracións, concursos, festivais, do que temos que destaca-lo de
Ortigueira no ano 198___ no que fomos invitados a representar a
Galicia neste tan importante evento. Nel participamos-los seguintes
componentes: José e Moncho Casal, Vicero, Alfredo, Aleberto, Roberto
e Mudito. Para este Grupo, penso que foi a actuación máis importante
da nosa carreira musical, xa que foi toda unha honra representar á
nosa Comunidade no medio de tantos artistas extranxeiros de gran
renome.
O TRANSPORTE: Cando os desprazamentos eran lonxe e o número
de actuantes, era elevado, soliamos contratar un ómnibus á Empresa
Cuiña de Bandeira ou Trabazo de Silleda, pero polo xeral, para as
actuacións do Grupo de gaiteiros solos, solian vir buscarnos os
organizadores da festa.
Cando Tata e eu cumprimo-la maioría de idade, xa nos desprazabamos
nos nosos coches (un SEAT 124 e un SEAT 850) nos que pasamos
verdadeiras aventuras. Máis tarde, ó que emigrou Tata, pouco tardou
José Casal en saca-lo permiso de conducir e incorporamos ó
transporte un SEAT 127. Como anécdota podo contar, que ó rematares
unha actuación que fixeramos na parroquia de Sete Igrexas (Monterroso)
ó non haber ningnha pensión donde poder pasa-la noite e xa que ó día
seguinte tiñamos que actuar de novo no mesmo lugar, vímonos na
obriga de pernoctar dentro dos nosos coches, polo tanto
repartímosnos, cinco dormimos no 850, sen asientos abatibles,
Roberto, que era o máis pequeno, durmeu na bandexa de atrás que era
xusto debaixo da luna traseira e os outros catro dormimos cada un no
seu asiento pero sen poder reclinalo, o resto da Agrupación pasou a
noite no 127. Non cabe decir que ó día seguinte case que non nos
dabamos movido, pero ainda eramos nenos e resistimos.
¡CONTINUARÁ . . .
¡
|
